KlimaatadaptatieHPB KennisHub heeft als missie om gemeenten, provincies, waterschappen en andere overheden te helpen onze leefomgeving duurzaam, klimaatadaptief en als smart city in te richten. Emiel Zomerdijk is één van de kennisambassadeurs van de KennisHub en kan je alles vertellen over duurzaamheid, energietransitie, circulaire economie en klimaatadaptatie en hoe jouw organisatie kan inspelen op deze thema’s. Emiel geeft op deze pagina zijn toelichting op klimaatadaptatie:
Klimaatadaptatie staat voor het aanpassen aan het veranderende klimaat. De aanpassingen zullen voor ons vakgebied vooral nodig zijn in de (inrichting) van de openbare ruimte. De meningen over de vorm van klimaatveranderingen, de oorzaken en de snelheid hiervan lopen sterk uiteen. Maar het feit dat het klimaat verandert en dat aanpassing daarop echt noodzakelijk is, daar is iedereen het inmiddels wel over eens.
In het beginstadium focusten we ons vooral op de hevige neerslag die in korte tijd zorgde voor overstromingen van gebouwen en de openbare ruimte. Het was duidelijk dat Nederland zich moest wapenen tegen wateroverlast. Zo kwam gemeente Amsterdam met haar programma “Rainproof” en introduceerde Rotterdam haar programma “Waterplein”. Al snel bleek dat niet alleen de hevige regenbuien alleen een groot probleem was; ook de lange periodes van droogte en warmte zorgen voor moeilijkheden. Hittestress komt, naast wateroverlast, steeds vaker voor.
Landelijk is er al veel onderzoek gedaan naar de vraag welke aanpak nodig is om in 2050 klimaatadaptief te zijn. Dat onderzoek leverde een aantal hulpmiddelen op. Zo is er de klimaatstresstest die een gemeente kan laten uitvoeren om inzicht te krijgen waar zich mogelijke risico’s in het gebied kunnen voordoen. Vanuit de resultaten van deze stresstesten kun je vervolgens de risicodialoog aangaan met de verschillende stakeholders om van daaruit een doelgericht en breed gedragen uitvoeringsprogramma op te stellen. En juist dat laatste blijkt niet altijd even makkelijk te zijn. Iedereen houdt graag vanuit zijn of haar eigen optiek droge voeten en wil zich ook in een prettige leefomgeving bevinden. Daarbij spelen verschillende en soms tegenstrijdige belangen. Vanuit mijn ervaring kan ik organisaties helpen hierin de juiste balans te vinden en gezamenlijk de doelstellingen te behalen.
In het bovenstaande verhaal speelt niet alleen voor de gemeente -als eigenaar van de openbare ruimte- een rol om te zorgen dat de openbare ruimte klimaatbestendig wordt ingericht. Ook woningcorporaties, projectontwikkelaars, gebiedsontwikkelaars, waterschappen, enz. zijn belangrijke en bepalende stakeholders. Toch blijkt veelal dat deze organisaties, ondanks het gedeelde belang, nog meer (andere) opgaven hebben waar ook de (financiële) middelen voor gereserveerd zijn. Dat maakt het soms lastig. Een goede voorbereiding en het benoemen van projecten met een grote slagingskans, bijdrage en impact voor alle partners is van groot belang in het proces van klimaatadaptatie.
Bij nieuwbouwprojecten en herontwikkelingen van gebieden is het belangrijk dat iedereen gestimuleerd wordt om goed na te denken over het nemen van klimaatbestendige maatregelen. Tot op zekere hoogte is er wet- en regelgeving. Dit wordt aangevuld met een gemeentelijk beleid. Toch kan hier niet alles mee worden afgevangen. Er zal enerzijds nagedacht moeten worden over het inzetten van stimuleringsmiddelen en anderzijds ook in de maatschappelijke bijdrage die woningcorporaties en project- en gebiedsontwikkelaars hebben.
Naast nieuwbouw en herontwikkelingen liggen er ook veel kansen in de beheeropgave (assetmanagement) van de openbare ruimte bij gemeenten. Goede interne en externe communicatie, het accepteren van de verschillende belangen tussen beheerders, goede inzicht in de kwaliteit en het functioneren van de assets en lange termijn onderhoudsplanningen zijn hierbij erg belangrijk. Op deze manier kunnen reeds gereserveerde middelen effectief worden ingezet om te komen tot meervoudig gebruik van de openbare ruimte die daarmee optimaal klimaatbestendig (dus: klimaatadaptief) kan worden ingericht.
De initiatieven die tot nu toe zijn genomen, zoals Operatie Steenbreek is een goed voorbeeld om iedereen bewust te maken van het feit dat we met zijn allen aan de lat staan om te veranderen en aan te passen aan de klimaatveranderingen. Alle beetjes helpen maar zijn nog niet voldoende om een échte doorbraak te forceren in klimaatadaptatie.
Meer samenwerking en een afgewogen acceptatie van verschillende belangen, waarmee transparantie wordt bereikt, zijn de voorwaarden om de openbare ruimte in 2050 klimaatbestendig ingericht te krijgen én te houden.
Emiel Zomerdijk informeert je graag hoe Klimaatadaptatie effectief kunt uitvoeren. Bel of mail Bastiaan Zeeman, coördinator KennisHub, voor meer informatie: 06-41520209 of bastiaan.zeeman@hetprojectbedrijf.nl.
